Volg altijd de opdracht van je docent. Welke tools mag je wel en niet gebruiken bij de opdracht? Kijk ook wat er in de schoolgids staat vermeld.

Checklist voor basisschoolleerlingen en middelbare scholieren

1) Wat leerlingen WEL mogen doen

• Uitleg vragen
• Oefenen (ook rekenen)
• Controleren en verbeteren
• Vertalen
• Bronnen laten zoeken → ga wel zelf lezen en samenvatten
• Citeren met bron
• Plaatjes laten maken
• Schrijf- en taalcontrole

Leerlingen mogen AI-hulpmiddelen gebruiken als ondersteuning bij het leren. Het is toegestaan om uitleg te vragen, te oefenen, antwoorden te controleren, teksten te vertalen en taal te verbeteren. Bronnen mogen worden opgezocht, maar moeten zelf worden gelezen en in eigen woorden worden samengevat. Citaten en plaatjes zijn toegestaan met bronvermelding en uitsluitend ter ondersteuning.

2) Wat leerlingen NIET mogen doen

• Teksten letterlijk overschrijven
• Rekenuitwerkingen van AI inleveren
• Hele opdrachten of verslagen laten schrijven
• Bronnen gebruiken zonder ze te lezen
• Doen alsof AI-werk volledig eigen werk is

Werk dat door AI is gegenereerd, mag niet letterlijk worden ingeleverd. Schoolwerk moet altijd het resultaat zijn van eigen denken, begrijpen en formuleren.

3) Rekenen en formules

WEL > Uitleg vragen over stappen
WEL > Oefenopgaven maken
NIET > Uitwerkingen letterlijk inleveren

AI mag helpen bij het begrijpen van rekenstappen en formules, maar de leerling moet berekeningen zelf kunnen uitvoeren en uitleggen.

4) Bronnen en citeren

WEL > Bronnen laten zoeken
WEL > Zelf lezen en samenvatten
WEL > Citeren met bronvermelding
WEL > Bronnen noemen zonder lezen

Een bron gebruiken betekent dat je deze zelf raadpleegt en de informatie in eigen woorden verwerkt. Citaten moeten kort zijn en altijd worden voorzien van een bronvermelding.

5) Plaatjes en visuals 

WEL > Schema’s en illustraties ter ondersteuning
NIET > Plaatjes als vervanging van inhoud

Door AI gemaakte plaatjes mogen worden gebruikt ter verduidelijking, maar mogen geen inhoud vervangen en moeten aansluiten bij de eigen tekst.

6) Aangeven dat je AI hebt gebruikt 

WEL > Eerlijk vermelden
WEL > Benoemen waarvoor je het gebruikte

Leerlingen geven kort en eerlijk aan dat en waarvoor zij AI hebben gebruikt, bijvoorbeeld voor uitleg, oefenen of taalcontrole. De inhoud en formulering blijven eigen verantwoordelijkheid. Voorbeeld: “Ik heb AI (bijv. ChatGPT) gebruikt voor uitleg en taalcontrole.”

7) Wat mag school doen?

WEL > Controleren of werk eigen is
WEL > Vragen stellen over de werkwijze
WEL > AI- en plagiaatsignalen gebruiken

School mag controleren of werk eerlijk is gemaakt, gesprekken voeren over het leerproces en gebruikmaken van controle-instrumenten. Signalen zijn geen automatisch bewijs, maar kunnen aanleiding zijn voor een gesprek.

8) Wanneer is het fraude?

NIET > Letterlijk AI-werk inleveren
NIET > Niet eerlijk zijn over gebruik
NIET > Werk niet kunnen uitleggen

Er is sprake van fraude wanneer werk niet van de leerling zelf is, AI-tekst letterlijk wordt overgenomen of wanneer de werkwijze niet eerlijk wordt vermeld.

Bronnen

De Rijksoverheid geeft aan dat AI in het onderwijs gebruikt mag worden, mits dit verantwoord, transparant en eerlijk gebeurt.

Totstandkoming en bronnen: Deze tekst is opgesteld met hulp van AI (ChatGPT) om de informatie helder, overzichtelijk en leerlingvriendelijk te formuleren. De inhoud is afgestemd op gangbare schoolregels (zie altijd nog je eigen schoolgids) rondom eerlijk en verantwoord werken. De uitgangspunten sluiten aan bij de visie van de Rijksoverheid, waarin staat dat het gebruik van AI in het onderwijs is toegestaan mits dit verantwoord, transparant en eerlijk gebeurt. Kom je in bovenstaande tekst fouten tegen of heb je suggesties, laat het ons dan weten.

Bron: Rijksoverheid – Visie op generatieve AI (Ministerie van OCW)